महाराष्ट्रातील विद्यमान 10 बौद्ध आमदार (2024-29)

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत बौद्ध समाजाचे 10 आमदार निवडून आले आहेत. या लेखात, आपण हे महाराष्ट्रातील विद्यमान बौद्ध आमदार आणि त्यांचे संक्षिप्त राजकीय व्यक्तिचित्र जाणून घेणार आहोत. – Buddhist MLAs from Maharashtra 2024-2029

  यह लेख हिन्दी में पढ़ें  

15व्या महाराष्ट्राच्या विधानसभेसाठी 20 नोव्हेंबर 2024 रोजी मतदान झाले आणि 23 नोव्हेंबर 2024 रोजी निकाल जाहीर झाला. डिसेंबर 2024 मध्ये नवनिर्वाचितांचा शपथविधी झाला आणि ते विद्यमान आमदार झाले. 2029 पर्यंत ही 15वी विधानसभा अस्तित्वात राहील. महाराष्ट्रातील विधानसभा निवडणूक जाहीर होण्यापूर्वी मात्र जगन्नाथ अभ्यंकर या बौद्ध नेत्याची महाराष्ट्र विधान परिषदेवर वर्णी लावली. 

महाराष्ट्र विधानसभेत एकूण 288 आमदार निवडून आले असून, त्यात महायुतीला स्पष्ट बहुमत मिळाले आहे. यंदाच्या विधानसभा निवडणुकीत 10 Buddhist निवडून आले असून त्यात 5 विद्यमान बौद्ध आमदार आणि एका माजी बौद्ध आमदाराचा समावेश आहे. म्हणजे यावेळी 4 बौद्ध आमदार पहिल्यांदाच निवडून आले आहेत.

288 सदस्यांच्या मागील 14व्या विधानसभेत 9 बौद्ध आमदार होते, म्हणजे केवळ 3.1 टक्के बौद्ध आमदार होते. यावेळी 10 बौद्ध आमदारांच्या विजयाने हा आकडा 3.5 टक्क्यांवर आला आहे.

महायुती आणि महाविकास आघाडी या दोघांनी एकूण 22 बुद्धिस्ट उमेदवार उभे केले होते, आणि 5 जागांवर हे उमेदवार एकमेकांविरुद्ध उभे होते. महायुतीने 7 बौद्ध उमेदवार उभे केले, त्यापैकी 5 निवडून आले. तर महाविकास आघाडीने 15 बौद्ध उमेदवार उभे केले, त्यापैकी फक्त 5 विजयी झाले.

चला तर मग जाणून घेऊया पंधराव्या महाराष्ट्र विधानसभेतील महाराष्ट्रातील सर्व बौद्ध आमदारांबद्दल….

• हेही वाचा :
• 2024 ची विधानसभा निवडणूक : महायुती-मविआचे अनुसूचित जातीचे आणि बौद्ध उमेदवार कोणते?

• महाराष्ट्रातील 29 दलित आमदार कोणत्या SC जातीचे? बौद्ध, चर्मकार, मातंग, खाटीक आमदारांची संख्या किती?

 

महाराष्ट्र विधानसभेतील बौद्ध आमदार

1) सिद्धार्थ खरात

शिवसेनेच्या ठाकरे गटाचे सिद्धार्थ रामभाऊ खरात हे 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे विद्यमान बुद्धिस्ट आमदार आहेत. 2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत त्यांनी पहिल्यांदाच निवडणूक जिंकली आहे.

पण 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत महाविकास आघाडीने सिद्धार्थ खरात यांच्या विरोधात शिंदे गटाच्या शिवसेनेचे तत्कालीन आमदार संजय भास्कर रायमुलकर यांना उमेदवारी दिली होती. मात्र खरात यांनी रायमुलकर यांचा अवघ्या 4,819 मताधिक्याने पराभव केला. खरात यांना 1,04,242 तर रायमुलकर यांना 99,423 मते मिळाली.

मेहकर-25 विधानसभा मतदारसंघ अनुसूचित जातीसाठी राखीव आहे. सिद्धार्थ खरात हे महार (बौद्ध) समाजाचे आहेत तर संजय रायमुलकर हे बलाई समाजातील आहेत.

हेही पाहा : महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींची यादी आणि प्रत्येक SC जातीची लोकसंख्या 

 

2) संजय मेश्राम 

संजय नारायण मेश्राम हे काँग्रेस पक्षाचे विद्यमान आमदार आहेत. ते बौद्ध समाजाचे असून ते सुद्धा पहिल्यांदाच विधानसभेचे सदस्य झाले आहेत. त्यांनी बी.टेक. मेकॅनिकल केले आहे.

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत संजय मेश्राम यांनी 85 हजार 372 मते मिळवली आणि माजी आमदार सुधीर लक्ष्मण पारवे यांचा 12,825 मतांनी पराभव केला. भाजपचे सुधीर पारवे 2009 आणि 2014 मध्ये दोनदा उमरेडमधून आमदार होते.

उमरेड हा राखीव मतदारसंघ असून सुधीर पारवे हे खाटीक समाजाचे तर संजय मेश्राम हे बौद्ध समाजातील आहेत.

 

3) डॉ. नितीन राऊत

डॉ. नितीन काशिनाथ राऊत हे महाराष्ट्रातील राजकारणी, उद्योजक आणि सामाजिक कार्यकर्ते आहेत. ते काँग्रेस पक्षाचे सदस्य असून ते सलग पाचव्यांदा आमदार झाले आहेत. त्यांनी महाराष्ट्र सरकारमध्ये कॅबिनेट मंत्री म्हणून देखील काम केले आहे.

अनुसूचित जातीसाठी राखीव असलेल्या नागपूर उत्तर मतदारसंघातून ते पाच वेळा महाराष्ट्र विधानसभेवर निवडून आले आहेत. ते भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस पक्ष महाराष्ट्राचे कार्याध्यक्ष आणि एससी विभागासाठी AICC (ऑल इंडिया काँग्रेस कमिटी) चे अध्यक्ष आहेत.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या प्रेरणेने नितीन राऊत यांचे कुटुंब बौद्ध धर्माचे अनुसरून करते आणि त्यांचा बौद्ध तत्त्वज्ञानावर विश्वास आहे.

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत नितीन राऊत यांनी 1,27,877 मते मिळवली आणि भाजपच्या डॉ. मिलिंद माने यांचा 28 हजार 467 मतांनी पराभव केला. यावेळी नागपूर उत्तर मतदारसंघात महायुती आणि महाविकास आघाडीने दोन्ही बौद्ध समाजाचे उमेदवार दिले होते.

नितीन राऊत यांनी भूषवलेली राजकीय पदे

• 1999 – 2004: 11व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पहिला कार्यकाळ)
• 2004 – 2009: 12व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (दुसरा कार्यकाळ)
  • 2008 – 2009 : गृह, कारागृह, राज्य कामगार आणि उत्पादन शुल्क विभागाचे महाराष्ट्र राज्यमंत्री
• 2009 – 2014: 13व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (तिसरा कार्यकाळ)
  • 2009 – 2014 : महाराष्ट्राचे फलोत्पादन, मत्स्यव्यवसाय, पशुसंवर्धन, दुग्धविकास, रोजगार हमी योजना आणि जलसंपदा मंत्री
• 2019 – 2024: 14व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (चौथा कार्यकाळ)
  • 2019 – 2019 : सार्वजनिक बांधकाम (पीएसयू वगळून), आदिवासी विकास, महिला आणि बालविकास, वस्त्रोद्योग, मदत आणि पुनर्वसन, इतर मागासवर्ग, सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्ट्या मागासवर्ग, वंचित जाती, भटक्या जमाती आणि विशेष मागासवर्गीय कल्याण कॅबिनेट मंत्री
  • 2019 – 2022 : महाराष्ट्राचे अक्षय ऊर्जा आणि ऊर्जा विभागाचे कॅबिनेट मंत्री
• 2024 – वर्तमान: 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पाचवा कार्यकाळ)

हेही वाचा : 14व्या महाराष्ट्र विधानसभेतील बौद्ध आमदार (2019-24)

 

4) राजकुमार बडोले

61 वर्षीय राजकुमार सुदामराव बडोले हे महाराष्ट्रातील बौद्ध राजकारणी असून ते तिसऱ्यांदा आमदार झाले आहेत. त्यांनी महाराष्ट्राचे कॅबिनेट मंत्री म्हणून देखील काम केले आहे.

राजकुमार बडोले हे मुळात भारतीय जनता पक्षाचे सदस्य आहेत आणि 2009 व 2014 मध्ये भाजपच्या तिकिटावर आमदार झाले होते. मात्र, 2024 ची विधानसभा निवडणूक त्यांनी अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादीच्या तिकिटावर लढवली आणि जिंकली.

2014-2019 या कालावधीत, त्यांनी देवेंद्र फडणवीस मंत्रालयात सामाजिक न्यायमंत्री म्हणून काम पाहिले. मात्र त्यानंतरच्या, 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीत बडोले यांचा राष्ट्रवादी काँग्रेसचे मनोहर चंद्रिकापुरे यांच्याकडून पराभव झाला होता.

राजकुमार बडोले यांनी स्थापत्य अभियांत्रिकी पदवी घेतली. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या प्रेरणेने त्यांचे कुटुंब बौद्ध धर्माचे अनुसरण करते आणि त्यांचा बौद्ध तत्त्वज्ञानावर ठाम विश्वास आहे. जुलै-ऑगस्ट 2018 मध्ये, त्यांनी थायलंडमध्ये बौद्ध विधीपूर्वक श्रामनेर दीक्षा घेतली होती.

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत अर्जुनी मोरगाव मतदारसंघातून राजकुमार बडोले यांना 82,506 मते मिळाली आणि त्यांनी काँग्रेस उमेदवार दिलीप वामन बनसोडे यांचा 16,415 मतांच्या फरकाने पराभव केला.

राजकुमार बडोल यांनी भूषवलेली राजकीय पदे

• 2009 – 2014: 12व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पहिला कार्यकाळ)
• 2014 – 2019: 13व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (दुसरा कार्यकाळ)
  • 2014 – 2019 : महाराष्ट्र शासनाचे सामाजिक न्यायमंत्री
• 2024 – वर्तमान : 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (तीसरा कार्यकाळ)

हेही बघा : ये हैं बॉलीवुड की 30 बौद्ध हस्तियां

 

5) संजय शिरसाट

संजय पांडुरंग शिरसाट हे महाराष्ट्रातील राजकारणी आणि शिंदे गटाच्या शिवसेनेचे सदस्य आहेत. 15 डिसेंबर 2024 पासून ते महाराष्ट्र सरकारमध्ये सामाजिक न्याय खात्याचे कॅबिनेट मंत्रीही आहेत.

ते सलग चार वेळा औरंगाबाद पश्चिम विधानसभा मतदारसंघातून महाराष्ट्र विधानसभेत आमदार म्हणून निवडून आले आहेत. Sanjay Shirsat caste religion : संजय शिरसाठ हे बौद्ध समाजाचे आहेत.

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत संजय शिरसाट यांना 1,22,498 मते मिळाली आणि त्यांनी ठाकरे गटाच्या शिवसेनेचे राजू कांबळे यांचा 16,351 मतांनी पराभव केला. महायुती आणि मविआचे दोन्ही उमेदवार हे बौद्ध समाजातील आहेत.

Sanjay Shirsat caste religion in marathi : संजय शिरसाठ हे महार या अनुसूचित जातीचे आहेत.

संजय शिरसाट यांनी भूषवलेली राजकीय पदे

• 2009 – 2014 : 12व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पहिला कार्यकाळ)
• 2014 – 2019 : 13व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (दुसरा कार्यकाळ)
• 2019 – 2024 : 14व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (तीसरा कार्यकाळ)
• 2024 – वर्तमान : 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (चौथा कार्यकाळ)
  • 2024 – वर्तमान : कॅबिनेट मंत्री, सामाजिक न्याय विभाग

हेही बघा :  हे आहेत 40 मराठी बौद्ध कलाकार

 

6) डॉ. बालाजी किणीकर

डॉ. बालाजी प्रह्लाद किणीकर हे महाराष्ट्रातील बौद्ध आमदार आणि शिवसेनेच्या शिंदे गटाचे सदस्य आहेत. ठाणे जिल्ह्यातील अंबरनाथ विधानसभा मतदारसंघातून ते सलग चार वेळा निवडून आले आहेत.

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत त्यांनी 1,11,368 मते मिळवली आणि शिवसेना ठाकरे गटाचे उमेदवार राजेश वानखेडे यांचा 51 हजार 375 मतांनी पराभव केला.

आमदार बालाजी किणीकर हे महार या अनुसूचित जातीचे आहेत.

बालाजी किणीकर यांनी भूषवलेली राजकीय पदे

• 2009 – 2014 : 12व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पहिला कार्यकाळ)
• 2014 – 2019 : 13व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (दुसरा कार्यकाळ)
• 2019 – 2024 : 14व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (तीसरा कार्यकाळ)
• 2024 – वर्तमान : 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (चौथा कार्यकाळ)

हेही वाचा : महाराष्ट्रातील विद्यमान बौद्ध खासदारांची यादी (2024-29)

 

7) डॉ. ज्योती गायकवाड

डॉ. ज्योती एकनाथ गायकवाड या काँग्रेसच्या नेत्या आणि विद्यमान आमदार आहेत. 2024 मध्ये मुंबईतील अनुसूचित जातीसाठी राखीव असलेल्या धारावी विधानसभा मतदारसंघातून त्या प्रथमच महाराष्ट्र विधानसभेवर निवडून आल्या आहेत.

15व्या महाराष्ट्र विधानसभेतील त्या महाविकास आघाडीच्या एकमेव महिला आमदार आहेत.

यापूर्वी, ज्योती गायकवाड यांची बहीण व विद्यमान खासदार प्रा. वर्षा गायकवाड या धारावी विधानसभा मतदारसंघातून सलग चार वेळा निवडून आल्या होत्या. 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत वर्षा गायकवाड या मुंबई उत्तर मतदारसंघातून खासदार झाल्या, तेव्हा त्यांनी धारावी मतदारसंघातून ज्योती गायकवाड यांना उमेदवारी दिली.

डॉ. ज्योती गायकवाड या आंबेडकरी बौद्ध समाजाच्या आहेत. त्यांचे वडील एकनाथ गायकवाड हेही तीन वेळा खासदार होते. 

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत ज्योती गायकवाड यांनी 70 हजार 727 मते मिळवली आणि शिंदे गटाच्या शिवसेनेचे उमेदवार राजेश शिवदास खंदारे यांचा 23 हजार 459 मतांनी पराभव केला.

यंदाच्या महाराष्ट्र विधानसभेत ज्योती गायकवाड या एकमेव बौद्ध महिला आमदार आहेत. मागच्या विधानसभेत मात्र दोन बौद्ध महिला आमदार (वर्षा गायकवाड आणि यामिनी जाधव) होत्या.

हेही बघा : महाराष्ट्रात 8.5 टक्के बौद्धांची लोकसंख्या, पण मावळत्या विधानसभेत होते फक्त 9 बौद्ध आमदार

 

8) अण्णा बनसोडे

अण्णा दादू बनसोडे हे महाराष्ट्रातील राजकारणी असून ते तिसऱ्यांदा महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (आमदार) झाले आहेत. आमदार अण्णा बनसोडे हे बौद्ध आहेत.

2009, 2019 आणि 2024 मध्ये पुणे जिल्ह्यातील पिंपरी विधानसभा मतदारसंघातून निवडून आले. ते अजित पवार गटाच्या राष्ट्रवादी काँग्रेसचे सदस्य आहेत.

2014 च्या विधानसभा निवडणुकीत त्यांचा पराभव झाला होता. मात्र, 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत त्यांना 1 लाख 9 हजार 239 मते मिळाली. त्यांनी शरद पवार गटाच्या राष्ट्रवादीच्या उमेदवार डॉ. सुलक्षणा शिलवंत यांचा 36,664 मतांनी पराभव केला. डॉ. शिलवंत आणि अण्णा बनसोडे हे दोघेही बौद्ध समाजाचे आहेत.

अण्णा बनसोडे यांनी भूषवलेली राजकीय पदे

• 2009 – 2014 : 12व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पहिला कार्यकाळ)
• 2019 – 2024 : 14व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (दुसरा कार्यकाळ)
• 2024 – वर्तमान : 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (तीसरा कार्यकाळ)

हेही बघा : 18व्या लोकसभेतील बौद्ध खासदार (2024-2029)

 

9) संजय बनसोडे

संजय बाबुराव बनसोडे (जन्म 31 डिसेंबर 1973) हे एक राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाच्या अजित पवार गटाचे सदस्य आहेत. ते लातूर जिल्ह्यातील आंबेडकरी बौद्ध कुटुंबातील आहेत. 2019 आणि 2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत ते उदगीर विधानसभा मतदारसंघातून दोनदा निवडून आले आहेत. 

आमदार म्हणून पहिल्या कार्यकाळात त्यांनी दोनदा मंत्रिमंडळात काम केले. जुलै 2023 ते नोव्हेंबर 2024 पर्यंत ते महाराष्ट्र सरकारमध्ये कॅबिनेट मंत्री होते. याआधीही ते डिसेंबर 2019 ते जून 2022 पर्यंत महाराष्ट्राचे मंत्री होते. 

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत संजय बनसोडे यांनी राष्ट्रवादीचे शरद पवार गटाचे उमेदवार सुधाकर भालेराव यांचा तब्बल 93,214 मतांनी पराभव केला. बनसोडे यांना या निवडणुकीत 1,52,038 मते मिळाली. 

संजय बनसोडे यांच्या प्रयत्नातून लातूर जिल्ह्यातील उदगीर येथे भव्य विश्वशांती बुद्ध विहार बांधण्यात आला आहे. 4 सप्टेंबर 2024 रोजी, भारताच्या राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी नव्याने बांधलेल्या विश्वशांती बुद्ध विहाराचे उद्घाटन केले. उदगीरचे बुद्ध विहार हे कर्नाटकातील कलबुर्गी येथे असलेल्या बुद्ध विहाराची प्रतिकृती आहे. त्याचे मुख्य प्रवेशद्वार सांची स्तूपाप्रमाणे बांधलेले आहे.

संजय बनसोडे यांनी भूषवलेली राजकीय पदे

• 2019 – 2024 : 14व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (पहिला कार्यकाळ)
  • 2019 – 2022 : महाराष्ट्राचे मंत्री
  • 2023 – 2024 : महाराष्ट्राचे कॅबिनेट मंत्री
• 2024 – वर्तमान : 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सदस्य (दुसरा कार्यकाळ)

हेही बघा : टॉलीवुड तथा साउथ के बौद्ध सेलिब्रिटी

 

10) राजू खरे

राजू ज्ञानू खरे हे राष्ट्रवादी काँग्रेसचे शरद पवार गटाचे राजकारणी आणि 15 व्या महाराष्ट्र विधानसभेत विद्यमान आमदार आहेत. ते बौद्ध समाजातील आहेत.

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत, महाविकास आघाडीचे उमेदवार राजू खरे यांनी सोलापूर जिल्ह्यातील मोहोळ विधानसभा मतदारसंघात 30,202 मतांची आघाडी घेऊन विजय मिळवला.

त्यांचे प्रतिस्पर्धी महायुतीतील राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अजित पवार गटाचे उमेदवार आणि विद्यमान आमदार यशवंत माने यांना 95,636 मते मिळाली.

 

महाराष्ट्र विधान परिषदेतील बौद्ध आमदार

11) जगन्नाथ अभ्यंकर

जगन्नाथ मोतिराम अभ्यंकर हे महाराष्ट्रातील एक राजकारणी आणि शिवसेना (UBT) चे नेते आहेत. जुलै 2024 पासून ते महाराष्ट्र विधान परिषदेचे सदस्य आहेत. ते मुंबई शिक्षक मतदारसंघातून निवडून आले आहेत.

जगन्नाथ अभ्यंकर हे बौद्ध धर्माचे अनुयायी आहेत, आणि महाराष्ट्र विधानपरिषदेतील ते एकमेव बौद्ध आमदार आहेत.

हेही बघा : महाराष्ट्रात महार समाजाची लोकसंख्या किती? जनगणनेतून आकडेवारी समोर!

---

अशाप्रकारे वरील 10 बौद्ध आमदार यंदाच्या महाराष्ट्र विधानसभेचे सभासद आहेत. हे सर्व बौद्ध आमदार अनुसूचित जातीसाठी राखीव असलेल्या मतदारसंघांमधून विजयी झालेले आहेत.

 

मागील दोन विधानसभांच्या तुलनेत यंदा बौद्ध आमदारांचा आकडा एक ने वाढला आहे.

• 2014-19 : 13वी महाराष्ट्र विधानसभा – 9 बौद्ध आमदार

• 2019-24 : 14वी महाराष्ट्र विधानसभा – 9 बौद्ध आमदार 

• 2024-29 : 15वी महाराष्ट्र विधानसभा – 10 बौद्ध आमदार 

 

महायुती व मविआने दिलेले 22 बौद्ध उमेदवार

महायुती (7) आणि महाविकास आघाडी (15) या दोघांनी एकूण 22 बौद्ध उमेदवार उभे केले होते, आणि 5 जागांवर हे उमेदवार एकमेकांविरुद्ध उभे होते. 

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीतील बौद्ध उमेदवारांचे पक्षनिहाय वर्गीकरण खालीलप्रमाणे आहे.

महायुती – 7 बौद्ध उमेदवार

• भाजप – 1
• शिवसेना (शिंदे) – 3
• राष्ट्रवादी काँग्रेस (अजित पवार) – 3

 

महाविकास आघाडी – 15 बौद्ध उमेदवार

• काँग्रेस – 8
• शिवसेना (ठाकरे) – 4
• राष्ट्रवादी काँग्रेस (शरद पवार) – 3

 

• हेही वाचा : 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत महायुती-मविआचे SC व बौद्ध उमेदवार कोणते?

---

जिंकलेल्या 10 बौद्ध आमदारांचे पक्षनिहाय वर्गीकरण

महायुतीने 7 बौद्ध उमेदवार उभे केले, त्यापैकी 5 निवडून आले. तर महाविकास आघाडीने 15 बौद्ध उमेदवार उभे केले, त्यापैकी फक्त 5 विजयी झाले.

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीतील बौद्ध आमदारांचे पक्षनिहाय वर्गीकरण खालीलप्रमाणे आहे.

महायुती – 5 बौद्ध आमदार

• भाजप – 0
• शिवसेना (शिंदे) – 2
• राष्ट्रवादी काँग्रेस (अजित पवार) – 3

 

महाविकास आघाडी – 5 बौद्ध आमदार

• काँग्रेस – 3
• शिवसेना (ठाकरे) – 1
• राष्ट्रवादी काँग्रेस (शरद पवार) – 1

---

सर्वाधिक 112 आमदार मराठा समाजाचे

अखिल भारतीय मराठा महासंघाने केलेल्या अभ्यासानुसार, 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत मराठा आणि मराठा-कुणबी समाजाचे 112 आमदार निवडून आले आहेत, जे एकूण 288 विधानसभा जागांपैकी 38.89 टक्के तर 234 सर्वसाधारण खुल्या जागांपैकी 47.86 टक्के आहेत. (बातमी पाहा)

महाराष्ट्रात मराठा समाजानंतर दुसरा सर्वात मोठा समाज म्हणजे महार (बौद्ध). माळी, कुणबी, धनगर समाजाची लोकसंख्या महार समाजाच्या तुलनेत कमी आहे. महार समाज महाराष्ट्राच्या लोकसंख्येत सात टक्के ते नऊ टक्के इतका जास्त आहे, पण राजकारणात कमी प्रतिनिधित्व आहे.

---

19 हिंदू दलित आणि 10 नवबौद्ध आमदार

यंदाच्या निवडणुकीत ‘नवबौद्ध’ आणि ‘हिंदू दलित’ यांची लोकसंख्या आणि त्यांना विधानसभेत मिळणारे प्रतिनिधित्व यात पूर्णत: विरोधाभास आहे.

2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत, महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जातींमध्ये 38 टक्के प्रमाण असणाऱ्या हिंदू दलित समाजातून 19 आमदार (आरक्षित जागांच्या 66%) निवडून आले, तर अनुसूचित जातींमध्ये 62 टक्के प्रमाण असणाऱ्या नवबौद्ध समाजातून फक्त 10 आमदार (आरक्षित जागांच्या 34%) निवडून आले. 

• सविस्तर वाचा : महाराष्ट्रातील 59 अनुसूचित जातींची धर्मनिहाय लोकसंख्या
  

विधानसभेत बौद्धांचे प्रतिनिधित्व किती?

2024 मध्ये, 15व्या महाराष्ट्र विधानसभेत 10 आणि विधान परिषदेत 1 असे एकूण 11 आमदार बौद्ध समाजाचे आहेत. परंतु बौद्धांचे हे प्रतिनिधित्व लोकसंख्येच्या प्रमाणात फारच कमी आहे.

2011 च्या जनगणनेनुसार महाराष्ट्रात बौद्ध आणि महार यांची एकत्रित लोकसंख्या 8.5 टक्के आहे. (राज्यात बौद्धांची लोकसंख्या 5.8% आणि महारांची लोकसंख्या 7.12%; तथापि दोन्ही समुदायांची एकत्रित लोकसंख्या 8.53% आहे.)

महाराष्ट्र विधानसभेत एकूण 288 जागा आहेत. लोकसंख्येच्या प्रमाणानुसार, महाराष्ट्र विधानसभेत 24 ते 25 जागांवर (8.5%) बौद्ध समाजाचे आमदार असायला हवे होते, परंतु सध्या 10 जागा (3.47%) आहेत.

महाराष्ट्र विधान परिषदेत एकूण 78 जागा आहेत. येथेही लोकसंख्येच्या प्रमाणानुसार, 6 ते 7 आमदार बौद्ध समाजाचे असावेत. परंतु महाराष्ट्र विधान परिषदेत तर सध्या एकच बौद्ध आमदार (1.3 टक्के) आहे.

महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींसाठी राखीव असलेल्या 29 विधानसभा मतदारसंघांपैकी 18 ते 19 जागांवर (62% ते 65%) अनुसूचित जातीचे बौद्ध (महार + इतर अनुसूचित जातीचे बौद्ध) असावेत. परंतु 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत, या राखीव मतदारसंघांतून केवळ 10 बौद्ध आमदार (34.48%) विधानसभेवर निवडून आले.

याआधी, 2019 च्या निवडणुकीत या राखीव मतदारसंघातून केवळ 8 बौद्ध आमदार (27%) विधानसभेत गेले होते. (1 बौद्ध आमदार खुल्या मतदारसंघातील होता)

सध्या, महाराष्ट्र विधानमंडळ (विधानसभा + विधानपरिषद एकत्रितपणे) मध्ये 366 पैकी 31 ते 32 आमदार (8.5%) बौद्ध समाजाचे असावेत, परंतु आता फक्त 11 बौद्ध आमदार (3.01%) आहेत. लोकसंख्येनुसार योग्य प्रतिनिधित्वासाठी महाराष्ट्र विधिमंडळात बौद्ध समाजाचे आणखी 20-21 आमदार असावेत.

• सविस्तर वाचा : महाराष्ट्रात बौद्ध समाजाला राजकीय प्रतिनिधित्व किती असायला हवे आणि किती आहे?

---

‘वंचित‘चे बौद्ध उमेदवार

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत बौद्धांना सर्वाधिक उमेदवारी देणारा पक्ष हा वंचित बहुजन आघाडी होता. वंचितने आपल्या 200 उमेदवारांपैकी 94 उमेदवार बौद्ध समाजाचे दिले होते. तथापि सर्वच 200 उमेदवारांचा पराभव झाला.

या निवडणुकीत वंचित बहुजन आघाडीच्या 200 उमेदवारांना एकूण 14,13,961 मते (2.21 टक्के) मिळाली. 

2024 च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत, महाराष्ट्रातील एकूण 9,70,25,119 मतदारांपैकी 6,40,88,195 मतदारांनी (66.05 टक्के) मतदान केले.

---

वाचकांसाठी :

हा लेख तुम्हाला कसा वाटला हे आम्हाला नक्की कळवा. तसेच तुमच्या काही सूचना किंवा प्रश्न असतील तर कृपया कॉमेंट बॉक्समध्ये किंवा ई-मेलद्वारे लिहून आवर्जून कळवावे. धन्यवाद.

---

हे ही वाचलंत का?

• महाराष्ट्रातील 48 खासदारांची सामाजिक पार्श्वभूमी अर्थात त्यांच्या जाती
• जगातील 10 बौद्ध महिला राष्ट्रपती आणि पंतप्रधान
• भारतातील 30 सर्वात प्रसिद्ध बौद्ध व्यक्ती
• ‘या’ 14 विद्यापीठांना आहे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे नाव
• महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींची यादी आणि प्रत्येक अनु. जातीची लोकसंख्या 
• सर्व आरक्षण रद्द केले तर काय होईल?

---

धम्म भारतचे सर्व अपडेट्स मिळवण्यासाठी तुम्ही आम्हाला फेसबुक, व्हाट्सअप, टेलिग्राम, इन्स्टाग्राम, ट्विटर वर नक्की फॉलो आणि सबस्क्राइब करा. संपर्कासाठी आमचा ई-मेल.

---

मैत्रिणींनो व मित्रांनो, धम्म भारतच्या नवीन लेखांचे notifications मिळवण्यासाठी स्क्रीनच्या खालील बाजूस उजवीकडे दिसणाऱ्या लाल रंगातील bell icon ला क्लिक करा.